Тұмау 3 турлі болады: -А,- В,-С. Ең ауырлау тиетіні тұмау -А. Вирус әр жыл сайын езгеріп отырады, алайда дүниежүзілік фармакология бір орында тұрмайды, сондықтан дәрігерлер тұрғындарға жыл сайын екпе алуға кеңес береді. Тұмаудың вирусы адамнан адамға ауа-тамшы жолымен тарайды. Сонымен бірге бұл вирустың жұғушылық деңгейі жоғары болғандықтан, тиісінше тұрғындарды көптеген бөлігің ауруға душар етуі мүмін. Бұл вирус 2-3 тәулікте өзін білдіреді, содан кейін 5 тәулікте белгілері пайда болады. Дәл осы кезеңде Сіздің тыныс жолдарыңызда белсенді емір сүреді, өкпеге табиғи сұзгі болып есептелетін жыпылықтайтын эпителийдың жұмысын басады. Эпителийдің зақымдануын өзге вирустар пайдаланып өкпеге өтіп бронхитке, не екпенің қабынуына экелуі мумкін. Өткір респираторлық-вирустық жұқпа (ӨРВЖ) деген не ӨРВЖ- асқынуды сирек шақыратын өткір респираторлық вирустың жұқпаларды біріктіреді. ӨРВЖ көптеген ыңғайсыздықтар туғызғанымен, белілері тұмаумен салыстыруға келмейді. Қайткенмен де тәуекел дәрежесін анықтау өте оңай- қан талдауы Сіздің aғзaғa қандай вирустың шабуыл жасағанын біле аласыз. Тұмау мен ӨРВЖ ның белгіері Тұмау күтпеген жерден аздаған сағатта білінеді, ОРВЖ шаршаумен, вирустың сыртқы білінулерімен басталады, мысалы мұрын бітелумен. Тұмауға дене қызуының тез көтерілуі, жарыққа айрықша сезімталдық, тұла бойы сырқырауы,, сондай-ақ бас және бұлшық ет ауруы тән. Аурудың күшейгенде құрғақ, жөтел, кейін қақырықты жөтелге айналады. Тұмаудың жұқпасы тамырларды зақымдайтынын ескере отырып, қызыл иек пен мұрын қанауы мумкін. Сіз басқа да риносинусит, гайморит, фронтит,орта құлақ отиті, бронхит, өкпе қабынуы сияқты аурулармен ауыруыңыз мүмкін, ал ол аурулар өте ауыр мұрынға, құлаққа, септикалық асқынуларға, тіпті өлімге әкелуімумюн. Тұмау мен ӨРВЖ-ды емдеу -Төсекте жату қатаң ережесі және сұйықты көп ішу -Қызу түсіретін және вирусқа қарсы препараттар: Колдрекс,Терафлю,Аспирин, дәрігердің тағайындауы бойынша антибиотиктер Қабынуға қарсы, ісінуге қарсы, тамыр тарылтатын препараттар және мұрынға тұзды ертіндіер. Имиунитетті қолдайтын препараттар: Интерферон, афлубин, имунал, анаферон. Полидэрумендер, аскорбин қышқылы. Тумау мен ӨРВЖ-ның алдын алу 1. Цитрустықтарды, тәтті бұрышты, сут және ашыған сүт тағамдарын, қатты ірімшекті пісірілген балықты, сиыр етін, қаймақ қосқан сәбізді, мейіз не кептітілген өрікті жеңіз. Бұл азық-туліктерде А дәрумені, мырыш, кальций бар. Кез келген «аяқ үстінде» еткізген вирустық ауру Сіздің саулығыңызға келешекте үлкен әсер етуі мүмкін. Аурудың бірінші белгілері біліне бастағанда дәрігерге көрінуге тырысыңыз, тиісті талдауларды жасатып, маманнан емдеу жолы жөнінде кеңес алыңыз. Кезкелген өз бетімен ем алу келеңсіз зардаптар мен асқынуларға әкелуі мүмкін. Дәрішер-лор Досжанова С.Е. Интервенциондық радиология –сәулемен зерттеу бақылауымен іске асырылатын , клиникада қолданылатын емдік және диагностикалық іс-шаралардың ғылыми негізін дайындайтын медициналық радиологияның бөлігі.Интервенциондық радиологияның пайда болуы медицинаға электрониканың, автоматиканың, теледидардың, есептеу техникасының енгеннен кейін мүмкін болды. Интервенциондық технологияның араласуы электронды-оптикалық түрлендіргіштердің, рентгентеледидарлық құрылғылардың, цифрлық (дигитальдық) радиографияның, жылдам рентгендік түсірілімдергеарналған тетіктердің, бейнемагниттік жазбаның, ультрадыбыстық және радионуклидтік сканерлердің қолданылуына негізделген. Интервенциондық технологияның дамуына қан тамырларын тері арқылы катетерлеу және қан тамырларын, өт жолдарын, зәрағарларды,, терең орналасқан ағзаларға тікелей тесуге және биопсия алуға арналған әдістердің пайда болуы ұлкен әсер етті. Интервенциондық араласу екі кезеңнен тұрады. Бірінші кезеңінге зақымданудың көлемі мен сипатын анықтауға бағытталған сәулелік зерттеулер (рентгентеледидарлық қарау, компьютерлік тоиография, ультрадыбыстық не радионуклидтік сканерлеу т.б) кіреді. Екінші кезеңде зерттеуді үзбей тұрып, тиімділігі жөнінде көбіне кем түспейтін , тіпті кейде оталық араласудан асып түсетін және сонымен бірге олармен салыстырғанда біраз артықшылыққа ие керекті емдік әректтерді (катетерлеу, тесу, протездеу т.б) орынгдайды. Олар жанға батпайтын, көпшілік жағдайда жалпы жансыздандыруды қажет қылмайтын; емдеудің ұзақтығы мен бағасы біраз азаяды, асқыну мен өлім пайызы азаяды. Интервенциондық араласулар кейін ота жасалатын әлсіреген науқастарды дайындықтың алғашқы кезеңі болады. Интервенциондық радиологияның дамуы сәулемен зерттеу бөлімшесінде арнайы кабинеттің болуын талап етті. Бұл көбіне құрамында рентгенхирург, анестезиолог, ультрадыбыстық диагностика маманы , ота мейірбикесі, рентгенлаборант,тазалықшы, фотолаборант бар рентген хирургиялық топпен қуысішілік және тамыр ішілік зерттеуге арналған ангиографиялық кабинет болады. Рентгенхирургиялық топ мүшелері екпінді емдеу мен жансақтау әдістерін меңгерген болады. Интервенциондық радиологияның радиология әдісімен шешілетін мәселелердің көптігіне байланысты интервенциондық араласуларға сұраныс жоғары.Әдістің жақпауы науқастың ауыр жағдайы, өткір жұқпалы ауру, психикалық бұзылулар,қан-тамыр жүйесі бауыр, бүйрек қызметтерін ің декомпенсациясы, құрамында йоды бар рентгенконтрасты дәрі қолданғанда йод препараттарына артық сезімталдыққа байланысты болады. Науқасты дайындау жасалатын ем-шараның мақсатымен әдісін түсіндіруден басталады.Араласудың түріне қарай премедикация мен жансыздандыру әртүрлі болады. Барлық интервенциондық араласуды шартты түрде екі топқа: рентгентамырішілік және тамырсырты бөлуге болады. Рентгентамырішілік араласулар, ең көп танымал болған , рентгендік бақылау арқылы жүзеге асырылатын тамырішілік диагностикалық және емдік ем—шаралар.Олардың негізгі түрі болып рентгентамырішілік кеңіту, не ангипластика, рентгентамырішілік протездеу және рентгентамырішілік оққлюзия. Тамырсырты интервенциондық араласулар бронхішілік, өт жолдарыішілік, өңешішілік т.б кіреді.Рентгенбронхішілік араласуларға рентгентеледидарлық қарау арқылы жасалатын бронхоскопқа көрінбейтін участкелерден морфологиялық материалдарды алу үшін бронх бойын катетерлеу кіреді. Трахеяның үдемелі тарылуында, бронх пен трахеяның шеміршектерінің жұмсаруында уақытша не тұрақты метал не нитинол протездерін қолданып протездейді. Өт жолдарыішілік рентгенхирургиялық араласулар жетілдіруде. Обтурациондық сарғаюда тері арқылы тесіп, өт жолдарын катетерлеп, декомпрессия жасайды , өттің шығып кетуіне мүмкіндік жасайды- яғни өт жолдарына сыртқы не ішкі дренаж жасайды. Өт жолдарына кішігірім тастарды ерітетін препараттарды енгізеді, арнайы құралдармен өт жолдарындағы уақ тастарды алады, өт жолдары ауыздарын кеңейтеді, оның ішінде жалпы өт жолының бүйенге қосылар жері тарылғанда.Өткір холециститпен өте әлсіреген науқастарға катетер арқыты өт жолын бітейді, содан кейін тастарды уатып шығарумен бітетін, қабынуға қарсы ем жүргізеді. Тері арқылы гастросома,еюностома,холицистостома салу кеңінен қолданыла бастады.Ас қорыту түтігінің яғни өңештің тарылуын жою түшін баллонмен кеңіту қолданылады. Дәрігер-рентгенолог Дюсеева Г.А. Бауырдың эхинококкоз (жылауыққұрт) ауруы- Echinococcus granulosus и E. (Alveococcus) multilocularis таспа құрттардың балаңқұрттары бауырға еніп өсіп өнуімен щақырылатын адамның ішекқұрт ауруы. Бауырдың эхинококкоз (жылауыққұрт) ауруы екі түрде қап және альвеолярлы (көп камералы) кездеседі.Ресейде жақын шет елдер арасында негізінен Орта Азияда, Қазақстанда, Грузияда, Қырымда,Сібірде(Новосибир,Омбы, Том облыстары) Якутияда кең тараған.Қалта (біркамералы, жылауық,гитадитозды) гитадитозды шамамен тең жартысы бауырды зақымдайды, жылауық бауырдың оң бөлігінде жиірек орналасады, сиректеу бірнеше жылауық болады.Эхинококктың адам ағзасына зияны бауыр эхинокогының көрші органдарға механикалық кысым көрсетуімен және паразиттің уландыру мен сенсебилизациялау болып табылады. Патогенез немесе бауырдың эхинококкоз (жылауыққұрт) ауруы кезінде не болады. Бауырдың эхинококкоз (жылауыққұрт) ауруы екі түрде қап( гитадитозды) және альвеолярлы (көп камералы) кездеседі. Эхинококктың гитадитозды түрі Echinococcus granulosus таспа құрттың балаңқұрт кезеңіндегі өсуімен сипатталады. Жұқтығаннан кейін ұзақ уақыт бойы (кейде көп жылдар бойы) ауру білінбей адам өзін сау сезінеді. Ауру клиникасының өршуі гидатидтер үлкен көлемге дейін өскенде басталады. Оң жақ қабырға асты және іште, кеуде қуысының оң бөлігінде батып, сыздап ауруы білінеді.Үлкен көлемді жылауықты оң жақ қабырға асты іштің кампиуын жай қарау кезінде байқауға болады.Перкуссияда бауыр көлемінің жөғары қарай өскені байқалады.Пальпацияда(бауырдың алдыңғы төменгі бөлігінде үлкен көлемді жылауық орналасқанда.) дөңгелек майысқақ ісік тәрізді құрылым байқалады. Жылауық бауыр ұлпасына терең орналасқанда гепатомегалия байқалады. Орналасуы бойынша бауыр жылауығы үш түрге: алдыңғы,төменгі(абдоминалды), жоғарғы (кеуде) болып бөлінедіҮлкен көлемді алдыңғы жылауықта бауыр айналасы өте кеңейеді.Жоғарғы жылауық эксудатты плевритке ұқсас,диафрагманың оң бөлігінің жылауық тіреген тұсы күмпиіп көтерілуін рентгендік қарау арқылы анықтауға болады. Төменгі жылауықты іш қуысын пальпациялау арқылы, демалыс кезінде бауырмен бірге қозғалады,майысқақ қонсистенциялы болады.Бауырдың сол бөлігіндегі жылауықтар пальпацияға аурудың кейінгі кезеңінде ғана білінеді. Бауырдың эхинококкозының диагностикасы. Гитадитозды жылауықтың өздігінен жазылуы өте сирек, ол паразиттің өлуіне, кейін қабырғаларының ізбестенуіне байланысты болады. Алайда үлкен қуыстың болуы іріңдеу не жарылуымен қауіпті. Эхинококтың жылауық түріне әсер ететін ешқандай дәрі-дәрмек жоқ. Эхинококтың жылауық түрінде қауіпті асқынулар жиі кезесетіндіктен жылауықтың көлеміне қарамай хирургиялық емдеу қажеттігі туындайды Ең тиімді әдіс-эхинококэктомия.Бүкіл жылауықты оның хитин және фиброзды қабықтарымен теспей алатыннағыз дұрыс эхинококэктомия өте сирек, кіші көлемді жылауық шетте орналасқанда жасалынады.Бауыр тінінің ішінде орналасқан үлкен жылауықтарда мұндай әдіс үлкен тамырларды не өт жолын зақымдауға әкелуі мүмкін.Көбіне жылауықты герминативті және хитин қабықтарымен алу, алдын ала жылауықты тесіп, оның ішіндегіне сорып алғаннан кейін жасалады. Бұл әдіс жылауықты алу кезінде жарылып кетіп, паразиттің таралуына жол бермейді.Жылауықты алғаннан кейін фиброзды қабық ішін 2% формалин ертіндісімен өңдейді, ішінен бөлек тігістермен тігеді (капитонаж). Тігуге мүмкіндік болмағанда ішпердемен бітеуге жүгінеді. Жылауық іші іріңдеген жағдайда , негізгі ота біткенен кейін, қалған қуысқа дренаж салады.Жылауық үлкен болғанда ,сонымен қатар қабырғалары ізбестенгенде шарасыздықтан марсупализацияға (жылауық қабырғаларын.іш-қуыс қабырғасына тігуге) жүгінеді. Ота мақсаты бауырға, іш-куыс және кеуде қуысында сколекстер мен жылауықтарды қабықтары және ішіндегілерімен бірге түпкілікті алып тастау. Көпшілік жағдайда фиброзды қабық алына қоймайды.Ота жасау көлемі жылауықтың орналасуы, көлемі және санына асқынуына байланысты. жылауықтың шетте орналасқан ізбестелген түріне А.В.Мельниковтің С02 лазер қолданған фиброзды қабығымен бірге ең оңды эхинококэктомия жасалады.Көп жылауықтар шетте орналасқанда, сондай-ақ бүкіл бөлікті алып тұрған өте үлкен жылауықта әдеттегідей емес немесе бауырдың анатомиялық резекциясы жасалады.Жалғыз жылауықта тіпті үлкен болсада,бауырдың екі бөлігін алған жәнеіріңдеген жылауыққа А.А. Бобров пн С.И Спасокукоцкий әдісімен бірмезгілдік жабық эхинококкэктомия жасалады. Сколекстерден тұқым қалдырмау мақсатында ішін сорып алғаннан кейін жылауықты эхинококкотомдармен алады, фиброзды қабықты алмай ішін түрлі паразиттерге қарсы дәрі-дәрмектермен (2-5% формалин ертіндісі,5% йод ертіндісі,96% спирт т.б), сонымен бірге криоәсермен жәнеС02лазердің фокутелмеген сәулесімен өңдейді. Өлім көрсеткіші -1-5%, алыс нәтижелері жақсы,қайталау 2-25%,ол жылауықтарды толық алдынбағанда, жылауықтарды байқамай тастағанда,кеуде не іш-қуыс жараларында паразиттен тұқым қалғанда, қайталап жұқтырғанда, техникалық қателіктерден болады Дәрігер-хирург Тәукебаев Н.Қ. Панкреатит – ұйқы безінің қабынуы.Панкреатиттің өткір және соөзылмалы түрін болады. Өткір түрінде ауру жылдам өршиді және қарқынды жүреді.Созылмалы түрі аурудың енжар және жәй жүруімен ерекшеленеді. Ұйқы безі біздің организмде маңызды роль атқарады Бездің экскреторлы бөлігі қалыпты ас қорытуға арналған ауыстыруға келмейтін ферменттер бөледі.Энкреторлы бөлігі қан құрамындағы секер концентрациясын азайтатын инсулин бөледі .Панкретитпен ауру себептері. Ұйқы безінің қабынуы түрлі себептерден болады.Жиі себептерінің бірі арақ ішуге салынушылық болып табылады.Өттас ауруында да егер тас өт шығу жолын бітеп тастаса пайда болуы мүмкін.Бұл жағдайдабез шығаратын ферменттер ағза ишінде белсенеді де бездің өзін қорыта бастайды.Нәтижесінде қабыну үдерісі - өткір панкреатит басталады. Оны іштің жоғарғы бөлігінде әте қатты белбеулік ауырсыну білдіреді.Бұл ахуал науқас өміріне қауіп төндіретіндіктен хирургия бөлімшесіне жатқызып емдеуді талап етеді. Созылмалы түрінде қабыну үдерісі жәй жүреді.Ұйқы безінің сау тіндері біртіндеп тыртыққа айналады.Нәтижесінде ферменттер бөлу үдерісі бұзылады, ал бұл инсулинді шығарудың бұзылуына әкеледі.Созылмалы панкреатиттің қалыпты белгілері іш ауру, оң және сол қабырға астында ауырсынулар, лоқсу, іш кебу, іш өту, кекіру.Біраз уақыт өткен соң шыжың ауруы пайда болуы мүмкін.Созылмалы панкреатит гастроэнтеролог дәрігерге емделеді. Егер науқаста шыжың ауруы пайда болса онда емдеуге эндокринолог дәрігер араласуы керек .Панкреатиттің белгілері Өткір панкреатиттің негізгі белгісі іште,оң және сол қабырға астында қатты ауырсыну білінуі болып табылады Әдетте бұл іш көлденең ауырады, науқаста ішін белбеумен буып тастағандай әсер береді Бұл сезімдер құсумен, іш өтумен, әлсіреп, бас айналумен қатар жүреді.Ауру өте ауыр жүреді, тіпті өлімге де келтіруі мүмкін.Панкреатиттің созылмалы түрінде науқастың іші жиі ауырады.Ол қабырға астына, арқасына берілуі мүмкін. Іштің шалқадан жатқанда күшейетін көлденең ауырсынуы да болады, егер отырса не алға қарай еңкейсе азаяды.Әдетте ауырсыну ас ішкеннен кейін бір сағаттан соң пайда балады не күшейеді Бұл созылмалы панкреатитпен ауыратын науқас тамақты көп ішкенде,не майлы,қуырылған, ащы тамақ жегенде болады. Созылмалы панкреатитте ауырсыну жүрек жағына беріліп жүрек қыспасына ұқсауы да мүмкін. Панкретиттің диагностикасы Созылмалы панкреатитті ерте сатысында анықтау қиындау, зертханалық,құрал-жабдықтарды қолдану талап етіледі. Қанның жалпы клиникалық талдауы қабынудың белгілерін ЭШЖ көбеюі, лейкоциттердің санының артуы т.б анықтауға көмектеседі Қанның биохимиялық талдауы ферменттер липаза, амилаза, трипсиндердің деңгейінің көтерілуін, сүйтіп ауру бар екенін анықтау үшін керек (әдетте өткір панкреатитте) Қандағы секер талдауы глюкозаның жоғары деңгейін көрсетеді. Науқастың зәрінде амилаза табылады, бұл панкреатитің барлығын, жиірек өткір түрін көрсетеді. Іш –қуысты УДЗ ұйқы безімен өт қабының өзгерістерін анықтайды Гастроскопия (ЭГДС) қарын мен бүйеннің қабыну үдерісіне араласқанын бағалауға көмектеседі Панкреатитің пайда болу себебі өттас ауруы болғанда іш-қуыс ағзаларына рентгенскопия өте маңызды.Ұйқы безі маңын рентгендік зерттеу түтік іші тастарын жәнеұйқы безінің қышқылдық ортасының өзгеруіне байланысты қабыну аумағында кальций тұздарының түзілуін анықтайды ЭРХПГ(эндоскопиялық ретоградтық холангиопанкеатография)ұйқы безі түтігі менөт түтіктеріне контрасты дәрі жіберіп өткізу қабылетін анықтайтын рентгендік әдіс Компьютерлік томография мен магниті-резонанстық томография ағзаны жұқа кесіндіде түрлі жазықтықта қарай алады. Нәжіс талдауы(копрограмма) ауруды айғақтайтын майларды, қорытылмаған ет бөліктерін анықтайды Фунциональдық тестілер(Лунд тестісі, секретин-холецистокининдік тест,ПАБК- тест т.б) Өткір панкреатитті емдеу Өткір панкреатитті көбіне консервативті емдейді, яғни дәрі-дәрмекпен. Ұйқы безінің бұзылған қызметін түзеу. Созылмалы панкреатитің ұзақ жылдар бойы болуы бездің қалыпты тіндері тыртықтармен алмасады да, үйқы безінің ңегізгі қызметінен айрылуына әкеліп соқтырады. Созылмалы панкреатитте болатын ас қорыту үдерісінің бұзылуын реттеу үшін панкреатиттік ферменттер қолданылады Оларға фестал, мезим, панкреатин жатады Оларас қорытуды жеңілдетіп және ретке келтіріп қана қоймай,ауырсынуды азайтады, ұйқы безінің жұмысын жеңілдетеді.Созылмалы панкреатите ұзақ ауру ұйқы безі шығаратын инсулин деңгейін төмендетеді. Инсулин глюкозаның алмасуына қатысатын гормон, оның кемуі шыжың ауруының пайда болуына әкеледі.Егер созылмалы панкреатиті бар науқаста шыжың анықталса, емдеу тәртібін белгілейтін эндокринологка көрсету керек. Дәрігер-хирург Жөнербаев Е.А. Альцгеймер ауруы-қыртыстық түрдегі ақыл естің үдемелі азаюымен байқалатын бас миының дегенератиивті ауруы. Эпидемиология- Альцгеймер ауруы егде адамдарда ең жиі кездесетін аурулардың бірі, ақыл-ес кемудің жартысынан кем емес бөлігін құрайды. Әдетте ауру 40 жастап білініп, жас ұлғайған сайын күшее береді. Нәтижесінде Альцгеймер ауруы 65 жастан асқан адамдарда 5-10% және 85 жастан асқандарда 30-40% анықталады. Мысалы Ресейде шамамен алғанда Альцгеймер ауруымен 1 млн-нан астам адам тұрады. Альцгеймер ауруымен ерлерге қарағанда әйелдер жиірек ауырады. Этиология мен патогенез. Шамамен 5% жанұялық түрі кездеседі. Бұл жанұялық түрде қазіргі кезде 1,14,21 хромасомдардан генетикалық ақаулықтар байқалған. Альцгеймер ауруында дерт үдерісі жасуша аралық кеңістікке улы амилоидтық ақуыз жиналып кәрілік түйіртпегі деп аталатын құрылғы жасалуынан болады. Клиника. Альцгеймер ауруында мидың самайлық бөлігінің іші беті зақымданады. Сондықтан аурудың бірінші белгілері болып жадының бұзылуы байқалады. Самай бөлігінің қыртыстары қатысқанда оған мнестикалық афазия түріндегі сөз сөйлеу бұзылуы қосылады. Самай және төбе қыртыстарының байланысының бұзылуы және төбе қыртысының холинергиялық инервациясын жою нәтижесінде, көру-кеңістік функциясы бұзылады, ол науқастың кеңістікті бағдарлауының бұзылуына, оның сурет салып не көшіріп салу ,үйге баратын жолды табу қабілетінен айырады. Мидың басқа бөліктерін қамтыған кері даму үдерісінің өрістеуі конгитивтік ақаулықтардың тереңдеуіне, апраксия, акулькулия,кісілігінің өзгеруіне, аффектілік және психологиялық бұзылыстарға әкеледі(галюинация, сандырақ). Альцгеймер ауруын 3 сатыға бөледі. Бірінші сатысында науқас негізінен өзін -өзі қамти алады, алайда қаржылық істерде,тамақ дайындауда, азық-түлік алуда т.б. көмек керек етеді. Екінші сатысында өзге көмекке қажеттілік көбееді, науқастар өздігінен киіне, ванна қабылдай алмайды, ұзақ уақыт қараусыз үйге тастап кетуге болмайды. Үшінші сатысында күнделікті іс-қимылдардың еш қайсысын өзге көмексіз жасай алмайды,тамақ ішу, әжетханаға бару, сондықтан өзге адамның көмегін және қарауын , қажет етеді. Диагноз. ес кемудің басқа түрлерін жоққа шығаруға және самай бөлігінің ішкі бетінің атрофиясын анықтауға МРТ көмегі үлкен. Қалыпты жағдайда ликворлық кеңістітің ұлғаюына әкелетін (ең алдымен хороидальдық және гипокамптық саңылаулар, сонымен бірге самай мүйіздерін)МРТ-ның коронарлық кесінділерінде анықталатын, гипокамп пен миндалиндердің атрофиясы тек сол ауруға тән болмаса да ерте маркері деп есептеуге болады. КТ самай бөлігінің артық атрофиясын және сильвий жылғаларының кеңуін анықтай алады. Емдеу. Бүгінгі күнде холенэстеразаның ингибиторлары мен антиглутамерикалық дәрілер нерв қорғағыш болып әсер ете алады деген, тәжірибелік деректер , аталған дәрілер Альцгеймер ауруын емдеудің базистік емі болып табылады. Бұл препараттар мыналар: 1) холенэстеразаның ингибиторлары: ривастигмин, галантамин, донепезил. 2) антиглутамерикалық дәрілер :мемантин. Ең тиімдісі «мақсаттық амал» деп аталатын: алдын ала пациент және оны қараушымен әңгімелесіп дәрігер ең мазасыздандырып отырған белгілерді (сын көзбен қарау кемуі, негативизм, дезориентация, галюцинозт.б.)анықтау.Егер белгілер азая бастаса тіпті көбеймесе онда ем нәтижелі болды деп айта аламыз. Егер(конгтивтік,функциональдық, мінез-құлықтық) сфералардың ең болмағанда біреіне оң әсер етсе , онда)көтере алатын болса) ұзақ жиі сол препаратты ішуге тура келеді. Ұзақ уақыт базистік емнің нәтижелілігін әр 6 ай сайын бақылап тұру керек.Егер тағайындалған препарат тек қана жартылый әсер етсе онда ,оған басқа әсерлі механизмі бар препарат қосылуы керек (мысалы холенэстеразаның ингибиторларына мемантин не керісінше) Невропатолог-дәрігер Абдыкулова Ж.Н. «АМТГ» АҚ филиалы Атырау темір жол ауруханасының базасында 2014 ж. 13 тамызында қалалық және облыстық ЕСМ бас дәрігерлері мен орынбасарларын емдеуге жатқызу тәртібінің өзгерістерін оқып үйрету жүргізілді. Оқуды ҚР ДСМ «РЭДСО» ШЖҚ РМКАтырау облыстық филиалы мамандары: Директорның орынбасары Ильжанов Таңат Қабибуллаевич, емдеуге жатқызу бюросының меңгерушісі Қуанышқалиева Нағима Сатқановна жүргізді. Оқуды Ильжанов Таңат Қабибуллаевич ашып Қуанышқалиева Нағима Сатқановнаға сөз берді. Ол ҚР ДСМ 2010 жыл 3 шілдедегі №472 «Медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі шеңберінде жоспарлы емдеуге жатқызуды емдеуге жатқызу бюросы арқылы жүргізу нұсқаулығын бекіту туралы» бұйрығына өзгерістер енгізу туралы ҚР ДСМ 2014жылдың 3 шілдесіндегі №302 бұйрығымен таныстырды. Бұл бағдарлама бойынша ЕСМ бұрынғыша бос төсектерді өздері белгілемейді, бағдарлама өзі анықтайды. Дайындық кезеңінде 6 (Облыстық аурухана, Облыстық балалар ауруханасы,Облыстық кардиоорталық., Атырау темір жол ауруханасы, Облыстық және қалалық перзентханалардың гинекология бөлімшелері) мекемелері бұйрықтың 6 қосымшасына сәйкес статистикалық және қаржылық деректерді берді. Бұл пилоттық жоба қазан айынан бастап жұмыс жасайтын болады. Тыңдаушылардың сұрақтарына толықтай жауап берілді.